Kestane kabağı yetiştirmeye karar vermeden önce elde edilecek ürünün nasıl pazarlanacağının belirlenmesi gerekmektedir. Uzun süreli depolama da düşünülmesi gereken unsurlardan biridir.
KESTANE KABAĞINI TANIYALIM
Kışlık kabak olarak da bilinen kestane kabağı yaz aylarının daha serin olduğu yerlerde uzun gün koşullarına uyum sağlamıştır.
Kazık kök yapisına sahip olan kestane kabağinın kökten 2 metre derinliğe kadar gidebilir. Kazık kökten çıkan saçak kökler 2-7 cm derinlikteki bir alana yayılır. Kabağın kök sistemi genç dönemlerinde gelişir.
Yaprakları geniş, üzerleri pürüzlü ve dikenli, hafif veya derin parçalıdır. bitki üzerinde almaklı olarak dizilidir.
Gövde boğumlu, yuvarlak, kalın ve tüylüdür. Govde ve boğum araları kısadır. sarılıcı bir gelişme göster, Ana gövdeden çıkan dallar 10 metreye kadar uzayabılir. Gövdenin toprağa değen kısımlarında boğumlardan kök meydana gelir ve ince fılızden dallar oluşur.
Çiçekler’ iri, gösterişli ve sarıdır. Her bitki üzerinde erkek ve dişi çiçekler fark yerlerde bulunur. Erkek ve dişi çiçekler kolayca tanınabilir.
Erkek çiçekler her zaman dışı çiçeklerden önce açar ince ve uzun gövdeye sahiptir. dişi çiçekler küçük meyve oluşumuyla dikkati çeker.
Meyve, derin dilimli, iri, basık, yuvarlak, kabuk rengi beyaz ve kurşuni renkte, meyve koyu turuncu renktedir. yetiştirme şartlarına göre meyve ağırlığı 10-15 kg civarındadır Iyi yetiştime şartlarında 50 kg, kadar ulaşır.
Balkabağı İKLiM iSTEĞi
Kestane kabağı ılık ve sıcak iklimlerden hoşlanır. Düşük sıcaklıklardan etkilenir Sıcaklık -2-3,nin (sıfırın altında 2-3 derece) altına düştüğünde bitki dondan ölür.
Çimlenme için en uygun toprak sıcaklığı 20-35 .C.dir. Toprak sıcaklığı 13 °C’nın alt düşün. Çimlenme durur. 10 derecede çıkış ve büyüme durur.
En uygun büyüme sıcak! 18 ,24 C’dir. Bu durum dikkate alınarak tohum ekimi ilkbaharda don tehlikesi kalktıktan ve son turfanda üretimde sonbahar donlarından önce hasat tamamlanacak şekilde üretim planlaması yapılmalıdır.
Kabaklarda çiçeklenme ve meyve tutumu için en uygun sıcaklık sınırları 28 – 32’C arasındadır. 35 “C nin üzerindeki sıcaklıklarda döllenme ve Meyve tutumu sorunları ile karşılaşılır.
Çiçeklenme öncesi düşük sıcaklıklar dişi çiçek oluşumunu artırırken, yüksek sıcaklıklar erkek çiçek sayısını artırıcı etkide bulunur.
Sıcaklık faktörünün yanında gün uzunluğu da cinsiyet görünümü üzerinde etkilidir. Her ne kadar dişi çiçek oluşturma özelliği genetik faktörlerle idare ediliyorsa da kısa düşük ışık yoğunluğu dişi çiçek oluşumunu artırmaktadır.
Kestane kabağı denilince akla ARICAN-97, çerkez balkabağı gibi bir çok çeşidi. Sakarya ili civarındaki köy çeşitlerinin toplanıp ıslah edilmesiyle elde edilmiştir. türünün bütün özelliklerini gösterir. sadece Sakarya yöresine değil marmara, karadeniz ve geçit bölgelerine de uyum sağlamıştır. İç Anadolu Ege Bölgesinde de daha fazla sulama yapma suretiyle yeliştirilebilir.
TOPRAK iSTEĞI Nedir.
Kestane kabağı toprak yönünden pek seçici değildir. Bununla birlikte drenajı iyi olan sıcak, kumlu, kumlu-tınlı, organik maddece zengin toprakları sever.
Organik madde zengin topraklar toprağın su tutma kapasitesinin fazla olduğu topraklar. Erkencilik için kumlu topraklar tercih edilir. Toprak PH sınırı ise 6,5-7,5 arasında.. Toprak tozluluğuna duyarlıdır.. Bir tarlaya ilk defa ekim yapılacağında ekimden önce mümkünse toprak tahlili yaptırılmalıdır. Kabak ekilen bir tarlaya 3 yıl boyunca tekrar kabak ekilmemelidir.
TOPRAK HAZIRLIGI
Ekim işlemi bahar ayında yapilacağından Sonbaharda once bitki hasatından sonra toprak pullukla derin olarak işlenmelidir. Çiftlik gübresi kullanılacaksa Sonbaharda kullanılmalı toprağa karıştılmalıdır.
Kışı sürülmüş olarak geçiren toprak, ilkbaharda ikinci. sınıf toprak işleme aletleriyle ikilenir. Bu aletler kazayağı tırmık gibi aletlerdir. Gerekirse bu aletlerle üçleme de yapılarak tohum yatağı hazırlanır.
Kabak EKIM ZAMANI:
Kestane Kabagı bitkisi soğuktan etkilenir. ısı sıfırın altında 2-3 dereceye düştüğünde hayatını süratle kaybeder. Kabak tohumlarının ekildikleri yerde normal bir çimlenme topraktaki ısının en az 13 derece olması gerekir. Bu nedenle tohumlar ilkbaharda don tehlikesi kalktıktan sonra ekilmelidir.
Örnegin Sakarya Yöresi şartlarında en uygun ekim zamanı Mart ayı ortasından, Nisan ayı ortasına kadar olan dönemdir.
Ekim sıklığı
Kestane kabak ekimi sıraya-ocak şeklinde yapılabildiği gibi doğrudan sıraya da yapılabilir.
Her iki halde de ekim sıklığı bölgeden bölgeye değişmektedir. Toprak verimliliği ve yüksek Yağışlı bölgelerde geniş sıra arası ve üzeri mesafeler tercih edilmelidir.
Sıra arası ve üzeri mesafe. ayarlanırken bitki aralarını Capalamak için elde mevcut aletlerin genişliği de dikkate alınmalıdır. Bitkiler kol atmaya başlamadan önce yabancı ot mücadelesi için bu aletler kullanılacaktır. Bu durumda 3 rn X 2 rn, 2 m X 2 m, veya 3 m X 1,5 rn sıra arası ve üzeri mesafelerinden birisi seçilebilir. Bu takdirde bir dekarda sırasıyla 17,250-300 bitki bulunacak şekilde ocaklar açılmalıdır.
GÜBRELEME
Toprak tahlili sonuçlarına göre gübreleme programı yürütülmelidir.
Kestane kabağı ekilecek tarlaya dekara 2-3 ton hesabıyla iyi vasıflı yanmış ahır gübresi düzgün bir şekilde saçılmalıdır.
Temel gübreleme ilkbaharda ekimden birkaç gün önce tarlanın tamamına yapılmalıdır
Eğer başka şekilde tavsiye edilmemişse ekimden önce 15 15 15 (üç onbeş) kompoze gübresinden dekara 35 kg ve TSP (%42-44) gübresinden dekara 10 kg hesap edilerek gübreleme yapılmalıdır.
Ekim öncesi gübreleme. kullanım kolaylığı bakımından kombine buğday ekim mibzeri ile atılabilir. Bu durumda gübreler karıştırılmamalı, mibzerin bir gözüne 151515 (üç onbeş) gübresi, diğer gözüne TSP konulmalı.
Ekimden 3-6 hafta sonra Amonyum Nitrat (,26) gübresinden dekara 15 kg ve Potasyum Sülfat (%50-53) gübresinden 10 kg hesap edilen gübre kökten 20 cm uzağa serpme şeklinde uygulanmalı ve karıştınlmalıdır Ocak etrafına gübre serepılırken bitkiye değmemesi için özen gösterilmelidir.
Çiçeklenmenin gecikmesine neden olacağından fazla azotlu gübre kullanmaktan kaçınmak gerekir. Geniş yapraklara sahip kestane kabağı, bazı besinleri yapraktan da alabilir. Bu nedenle yaprak gübrelemesi verim ve kalite için önemlidir. Çiçeklenme öncesi YaPrak gübresi uygulanır. 10 gün sonra ikinci defa tekrarlanır. Yaprak gübreleri. Içine hastalık ve zararılara karşı kullanılan ilaçlar da karıştırılabilir. Bu işlemler, bitkiler tarlayı kapatmadan önce bitirilmelidir.
Ekim VE EKİM derinliği
Ekim mutlaka tavlı toprağa yapılmalıdır. Kestane kabak ekim derinliği 2-5 Cm. kadardir. Ağır topraklarda DE) derinliği 2 cm olarak seçilirken, hafif topraklarda 5cm derinliğe kadar ekim yapılabilir. Hiçbir şekilde 6 cm’den daha derine ekim yapılmamalı.. Eğer sonbaharda tarlaya yanmış ahır gübresi atılmamışsa ocaklara elle yapılacaksa. ekimde bunun altına ve Üzerine çürüntü ile karıştırılmış toprak konulmalı..
Geniş alanlarda havalı mibzer kullanılarakta ekim yapılabilir. Bu sayede. ekim sırasında fazla tohum kullanılması ve sıra üzerinde tekleme yapılmalıdır.
ÇAPALAMA VE TEKLEME
Kestane kabağı bıtkılei toprak yüzünde gorülmeye başladıktan sonra 3-4 yapraklı olduklarında yabancı otları kontrol etmek için makine ıle ara çapa yapılabilir. Bu ışleri bitkiler kol atmaya baslayana kadar yabancı ot yogunluguna gore 2 defa tekrarlanır
Bu arada bitki köklerine yakın yabancı otları almak, kaymak tabakası kırmak ve toprağı havalandırmak amacıyla ılk el capası da yapılır. Çapa sırasında iyi gelişen tek bad bırakılıp. diğerleri sökulerek tekleme yapılabilir.
Bitkiler 5-6 yapraklı olduğunda ideal olarak her ocakta bir bitki bırakılmalıdır. Teklemeden yaklaşık 3 hafta sonra yağış ve yabancı ot durumuna göre ıkinci çapa yapılır.
Çapa işlemi yapılırken aynı zamanda boğaz doldurma işlemi de gerçekleştirilmelidir. bal kabakları kol verip iyice toprağı kapattıktan sonra çapa gerekli değildir. Ancak kollar uzayınca sülük attığı yerlerde bir iki noktada toprakla kapatılmalı, yeni köklerin geliştiği bu noktada bitkinin güçlü gelişmesi için toprağa tutunması sağlanmalıdır.
SULAMA
Sulama yöntemine ekimden önce karar verilmelidir. Sıra arası ve sıra mesafesi buna göre ayarlanmalıdır. Makine çapası ile ot mücadelesi bittikten hemen sonra bitkiler kol atmaya başlamadan sulama karıkları düzenlenmeli, damla sulama Yada yağmurlama sulama yapma durumuna göre de gerekli tedbirler alınmalıdır.
Yağmurlama sulamanın yaprak hastalıklarını arttırdığı unutulmamalıdır.
Toprakta yeterli ve homojen bir nem bulunması Kestane kabağı için önemli Ancak meyvelerin de kuru kalmasına özen gösterilmelidir
Toprak nemi için yeterli bir sulama ıse 15 cm derinliğe kadar olandır. Sulama yüzeysel, Yapılacak olursa bitkilerin kökten de yüzeysel gelişir.
SuYa en çok ıhtiyaç duyulan dönem, meyve, tutumu ve meyve gelişimi dönemidir.
Kestane kabakları örneğin Marmara bölgesinde çoğunlukla sulama yapılmadan yetiştınliyorsa da iklim durumuna göre özenli. çıkış ve meyve tutumundan sonra 1-2 sulama yapılması uygundur.
YABANCI OT Mücadele
Yaban. ot mucadelesı. pek çok virütik etmenin taşıyıcı. olan yaprak bıtteri pireler ile diğer zararlı böceklerin barındığı yabancı otların yok edilmesi bakımından çok önemlıdir.
Kestane kabağı bitkileri tarla çevresindeki yabancı otlardan da etkilenir.
kabaği bitkileri izin verdiği sürece traktörle, daha sonra da elle tarlalar sık olarak çapalanmak özellikle tarla kenarındaki otlar yok edilmelidir.
Kabak bitkisi ilaçlardan etkilendiğinden yabancı ot ve toprak altı zararlarına karşı kullanılan ilaçların özenle seçilmesi ve dikkatli bir şekilde kullanılması gerekir.
YABANCI 0t ilacı KULLANILABILİR Mi?
çıkış öncesi kullanılan Yabancı ot ilaçları kullanılmamalıdır. Bu ilaçlar kestane balkabağının gelişmesini engeller. Gelişimi düşük olan bitkilerin veriminin düşük olmasına neden olur
Döl Tutma
Kestane kabağı böceklerle tozlanan bir bitkidir. Meyve oluşumu erkek çiçek tozlarının arı yada diğer böceklerle dişi çiçeğe taşınması gerekir.
Yeterli tozlanmayı sağlamak için 4 dönüm yer için bir arı kovanı kulanmayı sağlamak önerilir. Arilar sabah saatlerinde daha faaldirler. Bu faaliyet öğlende azalır.
Bu nedenle böcek öldürücü ilaçlar kullanılacak. arıların zarar görmemesi için akşam saatleri ya da gece karanlığı tercih edilmelidir.
uygun şartlar sağlanırsa tozlanma gerçekleşir ve çiçek yaprağı kurur. Eğer tozlanma gerçekleşmezse dişi çiçek meyve büyümeden kurur dökülür.
Tozlanma yetersiz olursa bitki gerçek öz gücünü gösteremez. meyve şeklinde bozukluklar meydana gelir. meyve içindeki çekirdek sayısı azalır
Kestane balkabağı yetiştirmek sabır ister
Çiçek açma ve tozlanma zamanı gelince üreticiden genellikle paniğe kapılır.Bu nedenle çiçek açma döneminde en çok sorulan sorulardan biri de çiçek açıyor ama neden meyve vermiyor sorusudur.
Bu durum erkek çiçeklerin dişi çiçeklerden daha önce oluşmasından dolayıdır.Fakat başka nedenlerle bu durum meydana gelebilmektedir.
tozlanma döneminde yüksek sıcaklık ve sıcaklık dalgalarından dolayı da olabilir
Tozlayıcı arı eksikliğinden de tozlama gerçekleşmeyebilir. Böcek ilacı kullanımı da ayrı bir etmendir .Bu faktörler göz önünde bulundurulmalı.
HASAT VE VERIM
Kestane kabak hasadında bitkilerin tammen kuruyup meyveler. ortaya çıkması beklenmelıdir.
Meyve sapı tamamen kuruyup bitkiden kolayca ayrılacak hale gelmelidir
Kalitenin muhafaza edilmesini sağlamak için meyyelerin tam olarak olgunlaşmasi gerekmektedir.
Sonbaharda donlardan hemen önce hasat edilmelidir. Başarılı bir depolama için kabukları iyice sertleşmiş olmalıdır.
Marmara Bölgesi’nde genel olarak hasat. Eylül ayının ikinci yarısından başlar ve
Kasım ayının başına kadar sürer.
Dekar verim 2500-5000 kg arasında değişmektedir.
Hasat sırasında kabak sapları kesinlikle kırılmamalı ve zarar verilmemelidir. Nakliye esnasinda meyveler darbelerden korunmalı.. Meyve kabuklarının ve meyve sapının. zarar göme dayanıklılıgı azaltır. Depolarda kısa zamanda çurumeye neden olur.
Depolama ıçin kuru ve serin depo… seçilmelidir. Direk güneşe maruz kalan açık depolar kabuklar. aşırı bozulmasına neden olacağından tercih edilmemelidir kabakları depoya konulmadan önce depolar temizlenme, hastalık ve zararlılardan arindırilmalı ve tabanına ızgaralar yerleştirilmelidir. Depolama sirasında Yüksek yığınlardan kaçınılmalı ve meyve büyüklüklerine göre kabaklar meyvenin kendi sıcaklığını koruması ve çürümenin yayılmasını önlemek için 2 ya da 4 adetten fazla olacak şekil. depolanmamalıdır. Aynı zamanda bütün taşıyıcılar (römorklar, kasalar v.$) meyvelerin zedelenmesini engelleyecek şekilde duzenlenmelidir.
DEPOLAMA
Depolama için en uygun sıcaklık 10-12 ‘C ve en uygun nem 50-70.tir. Bu şartlarda balkabakları 5-6 ay süreyle muhafaza edilebilir.
HASTALIK VE ZARARLILAR
En sık görülen balkabagı zararlıları, yaprakların ve yeni sürgünlerin özsuyunu emerek zarar yapan yaprak bitleri yaprak pireleri (cicadelliadae) ve tripsler (thripidae) ile meyvelere tarlada veya ambarda yiyerek zarar veren tarla fareleridir. Yaprak bitleri ve trips gibi zararlılar aynı zamanda virüs hastalıklarını taşır ve yayarlar.
En çok şikayet edilen virüs hastalıklarının mücadelesi yoktur. Ancak laşiyıcısı zararlılar (Yaprak bitleri, trıps vb ile bu zararlıların konukçusu yabancı Otlarla ıyi bir mücadele virüs hastalıklarını önlemede etkili olacaktır. Yaprak bitinin ve pirelerine karşı selektif etkili ilaçların kullanılması faydalı böceklerin de korunmasına da katkı sağlayacaktır
Tarla fareleri için ise zehirli yem kullanılabilir.
Kestane kabağı bitkilerinde vejetasyonun sonuna dogru artan bir şekilde olmak, üzere özellikle yapraklarda yoğunlaşan külleme görülür. Külleme bitkiler kol atmaya başlamadan önce izlenmeye başlanmalıdır. Ilk belirtiler görüldüğünde gerekli püskürtme şeklinde bitkilere uygulanmalıdır. Gerekirse ikinci ilaçlama uygun zamanda. tekrar yapılmalıdır.
Kestane kabağı yapraklarında küllenme hastalığı Danaburnu ve diğer toprak altı zararlılaı da kestane kabağı tarlasında görülebilir. Bunlara karşı, ekim sırasında veya ekimden sonra uygun ilaçlar kepekle karıştırılarak tarla yüzeyine serpilir.
Danaburnu için çevreyi korumak amacıyla çiftlik gübresi de kullanılabilir. bunun için 1-2 kürek at gübresi, sonbaharda tarlanın farklı kenarlarına 20-30 cm toprak derinliğine konur ve üzeri toprakla örtülür. Kışlanmak için burada toplanan Danaburnu kış sonunda (şubat sonu gibi) toprak açılarak toplu olarak imha edilir.
Kök çürüklüğü ile balkabağını birine düşüren etmenlerden biridir Zararlardan kurtulmanın yöntemi ise nöbetleşe Ekim dir hastalık yaşanan yere 5 yıl kabak ve çeşitleri ekilmemelidir.
Kabak kış gunlerinde ınsan sağlığının en buyuk desteğıdır, Değerinin ve güzelliğinin farkına varılmaz. Onemsenmesı gereken o kadar yönü vardır ki..
Cüssesi kendine munhasır, kabugunu soyarken kabuğunun sertliği bazen barındırdığı besın maddelerinin faydaları. cildimizden başlar. kan dolaşımı bağırsaklara uzanır
Balkabakları protein karbonhidrat ve A vıtamını bakımından zengindir.
bilhassa kış aylarında kuvvetli kıymetli, bir besindir., Değişik yemeklerde yemek’, oarak kullanması yanı sıra mükemmek bir hayvan yiyeceğidir.
PAZARLAMA OLANAKLARI
Meyvesi pasta. çikolata, reçel ve mama yapımında değerlendirilirken çekirdekleri de çerez olarak tüketilmektedir. yağ, alarak değişik amaçlarla kullanılabilmektedir. Ozellıkle yağının besin değerinin yüksek oluşu önemini arttırmaktadır. Meyvesi ve çekirdeği ilaç sanayinde, prostat ve idrar kesesi rahatsızlıklarında, kolesterolü düşürmede. E ve A vitamin; eksikliğinin giderilmesinde, kalp ve dolaşım bozuklukları nda. sindirim rahatsızIıklarında ve bağırsak parazitlerine karşı kullanılmaktadır. Kozmetik sanayinde ve haşerelere karşı kullanma alanları da vardır.
REKABET DURUMU
Tekniğine uygun bir kestane kabağ ı tarimı ile elde edilen yüksek verim ve kalite. fiyatının yüksek olmasını sağlamakta bu da diğer ürünlere göre karlıliğı arttırmaktadır.
Ekim nöbetinde kullanılması, üst üste aynı ürünlerin ekilmesi halinde ortaya çıkacak sorunların önlenmesi açısından etkili bir unsur olacaktır.
Ürünün pazara işlenmesi sırasında yoğun iş gücü gerektirmesi, yeni iş olanaklarının doğma.’ sağlayacaktır. ilaç sanayisınde kullanımı için yeni sanayi kollarının teşvik edilmesi de rekabet gücünü artıracaktır.
Su, gübre ve ilaç tüketimi yemeklik kabak yetiştiriciliğine nazaran daha az olmaktadır. Ayrıca ekimin, gübre alımının ve çapanın makineyle yapılabilmesi işçilik giderlerini de oldukça düşürmektedir.
Yemeklık kabak meyveler’ depolamaya dayanıklı olmayıp ,90-95 oransal nemde 2-4 veya en fazla 10 gün depolanabilmektedir. Oysa kestane kabağı hasat sonrasında, nem almayan depolarda uzun süre 5-6 ay) saklanabilme özelliğine sahiptir. Bu da rekabet gucunü arttırır.
Ekolojik hayvancılıkta parazit kontrolünde kestane kabağı, çekirdeğinin koruyucu özelllıgı yanında tedavi edici özellikleri sayesinde düsünulmesi gereken ilk ürünlerdendir.
