Bir çok işçi ve işveren günlük ve haftalık çalışma saatini bilmez ve bu yüzden hak mahrumiyetleri olmaktadır. Peki ne diyor 4857 sayılı iş kanunu? bu sizlere açıklamaya çalışacağım.
İşverenlerin özellikle işçilerin haklarını yediği konulardan biridir çalışma saatleri. Bu da yetmezmiş gibi “kardeşim bizim şartlarımız bu işine gelmiyorsa çık git” derler… Rızk verenin kendileri olduğunu zannederler. “İnnallâhe huver razzâku zul kuvvetil metîn” Zariyat suresi mealini bilmezler “Şüphesiz Allah rızık verendir, güçlüdür, çok kuvvetlidir”
Haftalık Çalışma Saati
İş kanunu bu konuda çok açıktır 41. maddede haftalık 45 saati aşan çalışmanın mesai olarak adlandırır ve ücret ödenmesini belirtir. Peki çalışma süreleri içerinde molalar var mı diye soracak olursanız elbette yok. Şöyle bir hesap yaparsak 6 gün iş yeriniz açık hafta içi 8 er saat çalışırsanız 8*5: 40 saat eder cumartesi günüde 5 saat çalışırsanız 45 saat eder.
Bazı işletmeler de işçinin sürekli olarak mesaiye bırakıldığı ve rızasının alınmadığına şahit olmaktayız. Bu duruma sebep olan işveren haksız duruma düşmektedir çünkü işçinin rızasını almak zorundadır. Ayrıca İş kanununda günlük mesai saati 3 saatle sınırlandırılmakta yıllık ise bir işçiye en fazla 270 saatlik mesai yaptırılabileceği belirtilmektedir.
Mesai Ücreti hesabı Nasıl Yapılmalı
Mesai ücreti hesaplarken 1 saatlik çalışmaya 1.5 saatlik ücret ödenmesi gerektiği İş kanunumuzda yer almaktadır. Yani 1 saatte 10 tl kazanıyorsanız mesai ücretiniz 15 tl olmaktadır. Ayrıca mesai yerine çalıştığı saatin %50 si kadar izin süresi verebilir. 1 saat mesai karşılığı 1.5 saatlik serbest zaman demek oluyor. Bununda 6 ay içerinde kullandırılması zorunludur.
Gece ise fazla çalışma yapılması İş kanununca yasaklanmıştır.7.5 saatten fazla çalışma yapılması bazı istisna işler dışında, bunlar ise sağlık, güvenlik ve turizmdir. Fakat işçilerin onayının şart olduğunu belirtilmiştir.
Tatillerde Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır
Milli bayramlarda ve tatil zamanlarında çalışma yapan bir işçinin ücreti normal mesai saati ücretinden farklı olarak hesaplanmaktadır. 1 gün çalışan işçiye 2 günlük ücret verilmesi gerekmektedir. günlüğünüz 100 tl ye geliyor ve bu zamanda çalıma yaptıysanız 200 tl ücret ödemesi maaşınıza yansıtılmalıdır. İşyerinde çalışmadan işi beklediğiniz sürenin de çalışma süresinden sayıldığı iş kanununda yer almaktadır.
Telafi Çalışması Nedir
Telafi çalışması İş kanununda bir işyerinde zorunlu durumlardan dolayı işin durması ve milli bayramlar neticesinde işin büyük ölçüde yapılamaması yada tatil olmasıyla işverenin 2 ay telafi çalışması yaptırabileceği olarak nitelendirilmektedir. Her en çok 3 saatlik telafi çalışması yaptırılabilir bunu da belirtmemiz gerekmektedir.
Şükrü Soydan / İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
